Bestel nu de roman van Remco Coppejans en onderga de middelbareschooltijd van een puber in de ruige jaren zeventig!

Dit is de eerste blog, lees daaronder waarom ik die geschreven heb. 

1 november 2023

Waarom zelf uitgeven?

Een maand of vier nadat ik spontaan begonnen was met schrijven, dacht ik mijn conceptroman klaar te hebben. Het was in mei 2019 dat ik de eerste 50 pagina’s van het manuscript opstuurde naar een literaire agent. Een dag later kreeg ik een vernietigende reactie terug. Hij had op alle punten gelijk, zo bleek toen ik eenmaal tot rust was gekomen.

Ik besloot eerst maar eens een boek óver schrijven te lezen. Dat werd “Over schrijven” van Stephen King, niet veel later gevolgd door “De wil en de weg” van Jan Brokken.

Vasthoudend vervolgde ik mijn weg, schrappend, herschrijvend, nieuwe elementen toevoegend, betere dialogen, etc. Een jaar later vond mijn herschreven manuscript weerklank bij Lex Jansen, via het blad Schrijven en Schrijven Online. Hij zette mij op het juiste spoor (zie ook mijn dankwoord achterin het boek).

In 2022 vond ik het ondertussen tijd om te gaan publiceren, maar hoe, door welke uitgeverij? Ik zond mijn manuscript naar meerdere gerenommeerde grote en diverse kleinere uitgevers. Ongeveer een halfjaar later was het me duidelijk. Geen interesse, op één na: die wilde het wel uitgeven, maar alleen als ik de eerste honderd exemplaren zélf tegen de winkelwaarde zou kopen. Later bleek dat nog meer partijen deze weg hadden ingeslagen.

De boekenwereld, die ik altijd geromantiseerd had, waarin je wordt geholpen door een slimme redacteur die jou helpt om het boek een kans te geven op de markt, had geen trek in mijn werk. Van de meesten kreeg ik niet eens een ontvangstbevestiging.

Of men had geen tijd, getuige de timing van hun afwijzingen. Zo was mij bijvoorbeeld op 1 november toegezegd dat ik uiterlijk 3 maanden na indiening van mijn manuscript een gefundeerde reactie mocht verwachten. Precies op 1 februari daaropvolgend kreeg ik het antwoord dat “wij uw manuscript beoordeeld hebben, maar dat we helaas hebben moeten constateren dat het niet in ons fonds past. Reacties op deze mail worden niet beantwoord.”

Een standaard afwijzing die ze beter direct hadden kunnen sturen, want hun “fonds” was me bekend: ze gaven werkelijk álles uit.

Het thema is universeel, maar anders uitgewerkt dan in de door de uitgeverswereld gedefinieerde ‘literatuur’. Ik verwijs je graag naar pagina 218 waar de hoofdpersoon nadenkt over de literatuur. Het komt vrijwel overeen met de mening van Alex Boogers zoals verwoord in zijn manifest Lang leve de lezer. Niet voor niets wordt er nauwelijks meer gelezen, en steeds minder door jongeren, op de huidige – hopelijk blijvende – Tiktok-hype na.

Het boek is een fictief, op bijna realistische wijze beschreven verhaal vol ellende, tristesse en onzekerheid bij het opgroeien, waarin voor velen herkenbaar is beschreven hoe pubers zich ten opzichte van elkaar en hun ouders kunnen gedragen en hoe dat knaagt aan Richard. Het is een ‘coming of age’ roman pur sang zou ik haast zeggen, een mening die gedeeld werd door een groot aantal ‘normale’ testlezers.

Wilde ik eigenlijk wel deel uitmaken van dat wereldje?

Ondertussen kwamen landelijk vooral boeken in het nieuws, waarbij ik direct een hoog grachtengordelgevoel kreeg. Dat ging maar door, en ook al zijn die schrijvers ongetwijfeld erg begaafd, ze spreken slechts een elitair publiek aan. Voor hun uitgevers net genoeg om uit de kosten te komen, en ondertussen kon men  pronken met hun geweldige keuze. Op die manier houd je jezelf in stand en blijf je je verheven voelen boven het plebs, en de schrijvers die massaal (o.a.) voortkwamen uit de Coronapandemie. Literair agenten en uitgevers stopten met het beoordelen van nieuwe manuscripten, toch een van hun primaire taken denk ik, maar als je het woord ‘slushpile’ googelde kwam er geen eind aan.

Toch wil iedere (beginnende) auteur tot die wereld behoren. Ook ik, met mijn romantische ideeën. Maar waarom? De beloning is te schamel om er van te kunnen leven. 

Ik troost me bij de gedachte dat onze uitgeverijen ook hele nuttige dingen doen, zoals het vertalen van de beste Amerikanen, zoals Salinger, Bukowski, Frantzen. Maar ja, dat zijn gegarandeerde bestsellers. En ze zorgen goed voor al het moois dat uit Nederland komt. Wij hebben Grunberg, Wieringa, Koch, Brusselmans, Buwalda, die zichzelf al meerdere keren overtroffen hebben. Stuk voor stuk halen zij ongekende niveaus – ga ze kopen bij de plaatselijke boekhandel, leen ze bij de bieb!

Gaandeweg ben ik me gaan verdiepen in de mogelijkheid om mijn roman zelf uit te geven.

En zo is Panta Ré ontstaan.

Vervolg, 15 november 2023

Deze blogs zijn geschreven ter vermaak, om reacties uit te lokken. En niet in de laatste plaats omdat marketingmensen beweren dat het goed is om hier, op Panta Ré, ‘content’ te plaatsen.

Daar ben ik het wel mee eens; ik richt me op boeken en schrijven, en de downside ervan. De bittere waarheid is dat je bijna kansloos bent bij de huidige uitgeverijen, als debutant.

Wie zich om welke reden dan ook beledigd voelt, moet vóóral reageren. Dat is de reden dat ik de bovenstaande blog heb geschreven over het Grachtengordelwereldje. Ik daag je graag uit, ook al zijn er veel belangrijker onderwerpen om je mee bezig te houden.

Over schrijven

In Paulinaweg 100 volg je de puberteit van een jongen, Richard Koolterp, vanaf het moment dat hem iets dramatisch is overkomen, en wat hem blijft achtervolgen. Pas vele jaren later, in gesprekken met ene Kurt, begint hij te begrijpen wel invloed bepaalde gebeurtenissen en mensen op hem hebben gehad.

In de tijd dat Richard opgroeide stond de psychologie nog in de kinderschoenen. Als je een probleem had moest je het zelf maar oplossen. Dat is ook nu vaak nog zo, niet meer door gebrek aan kennis, maar door gebrek aan psychologen.

Ik hou van verhalen met drama en humor, maar alleen als je werkelijk betrokken raakt met de hoofdpersoon. In Paulinaweg 100 is het aan de lezer om mee te gaan in de gedachtewereld en emoties van een jongen die steeds iets wijzer lijkt te worden. Maar is dat echt zo, wordt hij daar wel beter van? Maakt hij de juiste keuzes, of gaat het juist van kwaad tot erger? Wie kan hij nog vertrouwen? Tijdens het schrijven ging ik steeds meer een beetje van dat ventje houden. Waar heeft een opgroeiende tiener het meest behoefte aan? Weet jij nog wat je gedachten waren op je 13^e of zelfs je 18^e?

Het is een psychologische roman, een ‘coming of age’ roman, zoals bijv. Vanger in het koren van Salinger, Kind onder Kannibalen van Bukowski, of Karakter van Bordewijk, Ik Jan Cremer van Jan Cremer. Niet dat ik me daar op enige wijze mee vergelijk qua kunde, maar de thematiek is dezelfde: de weg naar volwassenheid, de ellende die je kan meemaken als afwijkende puber, het loslaten van je ouders. Ik denk dat kinderen nooit iets verkeerd doen tot pakweg hun 20^e. Pas daarna zijn ze min of meer in staat om goed van kwaad te onderscheiden, en kunnen ze ook bewust volstrekt egoïstische keuzes maken die ten koste van anderen gaan. Kinderen die andere kinderen pesten doen dat nooit bewust. Maar als je na je 20^e nog steeds gericht bent op het kapotmaken van anderen, dan is er iets met joú aan de hand en moet je hulp gaan zoeken.

Iedereen kan schrijven, maar simpel schrijven is zó moeilijk. Over ieder woord, iedere zin, de opbouw, vorm, consequente stijl heb ik nagedacht om het leesbaar te maken én te houden. Ik heb er vier jaar over gedaan om dat te bereiken en ik ben blij dat dit door de lezers wordt bevestigd. Jan Vantoortelboom, die vorige week de Boekenbon Literatuurprijs heeft gewonnen, prijst Paulinaweg 100 aan. Wat hij geschreven heeft en waar hij mee gewonnen heeft – MAUK – is zo ongelooflijk knap. Dat zou ik nooit kunnen. Onze boeken zijn 180 graden verschillend en toch prijzen we elkaars werken. Hij op zijn manier, ik op de mijne. Dat is een mooi gegeven in de literatuur.

Je zal veel situaties en hotspots in Vlissingen tegenkomen. Maar het had net zo goed kunnen spelen in Hengelo,, of Brest, of Blackpool voor mijn part. Maar natuurlijk zal het voor de echte Vlissingers een feest van herkenning zijn.

En dan natuurlijk het middelbare schoolleven en het voetballen bij VC Vlissingen aan de Irislaan. De vetes met Middelburg, toen nog wel. Én de jaren 70: het tijdsbeeld zal voor de oudere lezer zeer herkenbaar zijn. Zo is de kaft tot stand gekomen. Met dank aan de Vlissingse kunstenaar Hans Bommeljé. Na mijn beschrijving van het boek wist hij binnen enkele dagen met dit ontwerp te komen. Ontzettend knap.

Waar zouden we zijn zonder creatieve mensen? Zonder muziek, boeken, schilderkunst?